چشم انداز رزمایش نظامی سنتر 2019 در آسیای مرکزی

به گزارش فروشگاه طفره، رزمایش سنتر 2019 به عنوان بزرگ ترین رزمایش نظامی روسیه که با مشارکت 4 جمهوری آسیای مرکزی در خاک روسیه، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان برگزار گردید، پیامی واضح به غرب در مورد صندلی آسیای مرکزی در دغدغه های امنیتی روسیه مخابره کرد.

چشم انداز رزمایش نظامی سنتر 2019 در آسیای مرکزی

به گزارش گروه بین الملل فروشگاه طفره، نشریه اینترنتی یوریژیان دیلی مانیتور وابسته به بنیاد جیمز تاون، در شماره اخیر خود در مقاله ای به قلم آزاد قریب اف، به آنالیز رزمایش بزرگ نظامی سنتر 2019 با حضور کشورهای آسیای مرکزی پرداخته است. در ادامه این مقاله را می خوانید.

مانور نظامی سنتر 2019 در امسال میلادی بزرگ ترین مانور نظامی استراتژیک و عملیاتی روسیه است که در آن سربازان روسیه به همراه 7 متحد و شریک منطقه ای آن، مشارکت می نمایند. این مانور نظامی یک رویداد از سوی رسانه های دولتی روسیه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بنا بر گزارش اسپوتنیک، این مانورها که از 16 تا 21 سپتامبر برگزار گردیدند، به جهان قابلیت های غیرقابل پیش بینی روسیه را که برای پنتاگون و ناتو در یک سطح کاملا غیر قابل دسترسی قرار گرفته است، نشان دادند (Sputnik.kz, September 21). این تمرین در حقیقت یک کوشش آشکار برای نمایش توانایی نظامی روسیه بود. در همین حال به صورت رسمی اعلام شده است که مانور مذکور با هدف مقابله با یک دشمن فرضی مستقر در جنوب غربی منطقه که حامی بی ثباتی و نهایتا ایجاد جنگ داخلی در آسیای مرکزی است، صورت می گیرد (EDM, September 25). در واقع، روسیه همواره کوشش هرده تا با اغراق نشان دهد که تهدید احتمالی افراط گرایان از سوی افغانستان به آسیای مرکزی تسری می یابد. این نگرانی ها تاکنون بارها توسط رهبران نظامی و سیاسی روس، از جمله شخص ولادیمیر پوتین، مورد تاکید قرار گرفته و مسکو به طور مداوم به کشورهای آسیای مرکزی یادآوری نموده که در صورت حمله افراط گرایان از جنوب آسیا به آسیای مرکزی، نه روسیه و نه هیچ کس دیگر نمی تواند از آن ها محافظت کند. اخیرا نیز در ماه مه سال 2019، الکساندر بورتینکوف، مدیر خدمات امنیتی فدرال روسیه (FSB) گفته بود که 5000 نیروی شبه نظامی وابسته به داعش، عمدتا از جمهوری های پساشوروی، که تجربه نبرد در سوریه را طی سال های اخیر کسب نموده اند، در استان های شمالی افغانستان (در مجاورت مرزهای جنوبی آسیای مرکزی) گرد هم آمده و آماده نفوذ به منطقه هستند (RIA Novosti, May 21). اگرچه هر کسی نفوذ چنین تهدیدی را در آسیای مرکزی نمی پذیرد؛ اما با این وجود، گفتمان مذکور به کرات در منطقه برای تقویت صندلی رهبران سیای مرکزی و نیز به منظور توجیه سرکوب های شدید و گسترده در ناآرامی های سیاسی، مورد استفاده قرار گرفته است (Voicesoncentralasia.org, September 27, 2018).

شمار دقیق سربازانی که در مانور نظامی مشترک سنتر از کشورهای آسیای مرکزی مشارکت نموده اند در رسانه ها منتشر نشده است، اما کشوری که بیشترین مشارکت را در این رزمایش داشته یقینا قزاقستان است. این رزمایش در هفت منطقه روسیه برگزار گردید که 5 مورد از آنها مرزهای مشترک و گسترده ای با قزاقستان داشتند. بخشی از مانورها نیز در 4 منطقه نظامی در داخل خاک قزاقستان صورت گرفتند. وزارت دفاع قزاقستان نیز پیش از این برای نصب و راه اندازی سامانه های موشکی اسکندر در منطقه نظامی آموزشی ساریشاگان (در استان کاراگاندای این کشور)، به عنوان مهم ترین منطقه برگزاری رزمایش سنتر 2019 فراخوان داده بود (Azattyq.org, September 20). همچنین جالب توجه آن است که برای نخستین بار، یک گروه قابل توجه از نیروهای نظامی چینی (شامل 1600 نفر سرباز و تجهیزات سنگین) در این رزمایش از قلمرو قزاقستان و با استفاده از زیرساخت هایی که با بهره مندی از وام های بلندمدت چینی ایجاد شده اند، عملیات ترانزیتی را صورت دادند (Azattyq.org, September 18). به بیان دیگر، زیرساخت های ایجاد شده برای حمل کالاهای تجاری چین به غرب، می توانند به وضوح در صورت احتیاج برای اعمال نیرو و توان نظامی نیز به کار گرفته شوند.

مشارکت ازبکستان در رزمایش سنتر 2019 نیز، به عنوان بزرگ ترین و قوی ترین نیروی نظامی در میان کشورهای آسیای مرکزی، نشان گر یک توسعه قابل توجه دیگر بود. در دوره ریاست جمهوری شوکت میرضیایف (که از سپتامبر 2016 روی کار آمده است) ازبکستان به انزوای خودخواسته پیشین خود سرانجام داده و اخیرا حضور فعالانه در مانورها و رزمایش های چندجانبه منطقه ای را در دستور کار قرار داده است. در سپتامبر 2018، برای نخستین بار یک مانور نظامی مشترک و در سطح خرد با مشارکت نیروهای ازبک و تاجیک در نزدیکی مرزهای افغانستان و تاجیکستان برگزار گردید. در سال 2019 همچنین نیروهای نظامی ازبک در کنار همتایان بلاروسی، ترکی و پاکستانی خود آموزش های نظامی را دریافت نموده اند (Fergana.agency, September 19). دومین رزمایش بزرگ ازبکستان با تاجیکستان نیز در سال 2019 برگزار گردید، اما این بار بخشی از رزمایش سنتر 2019 با حضور روسیه. مشارکت ازبکستان در مانور سنتر 2019 در قلمرو روسیه نیز نسبتا محدود، با حضور حدودا 100 نفر از نیروهای ویژه بود (News.mail.ru, September 8). با این وجود، تمرین مشترک نظامی در کنار دیگر اعضای سازمان پیمان امنیت دسته جمعی (CSTO) مباحثی را درباره احتمال بازگشت ازبکستان به این اتحاد نظامی تحت مدیریت مسکو، ایجاد نموده است. ازبکستان پیش از این در سال 2012 از سازمان پیمان امنیت دسته جمعی خارج شده بود (Ritmeurasia.org, October 1).

به رغم تعهد کم نسبت به تعداد سربازان، بهادر قربان اف، وزیر دفاع ازبکستان از اورنبورگ در روسیه برای نظارت بر این رزمایش نظامی، بازدید کرد (Sputnik Uzbekistan, September 20). علاوه بر ایت، چند روز پیش از شروع رزمایش سنتر 2019، ویاچسلاو والادین، سخنگوی دومای دولتی روسیه در طول سفرش به تاشکند، از نمایندگان مجلس ازبکستان نیز دعوت کرد تا به نشست ناظران مجلسی سازمان پیمان امنیت دسته جمعی بپیوندند (Rossyiskaya Gazeta, September 16). و والنتینا ماتوینکو، سخنگوی شورای فدرال روسیه (که مجلس علیا در روسیه محسوب می گردد) نیزدر اوایل اکتبر در تاشکند اظهار داشته بود که میرضیایف پیش از این تصمیمش را برای عضویت ازبکستان در اتحادیه مالی اوراسیایی گرفته است (Fergana.agency, October 5).

در حالی که ازبکستان نیم نگاهی به عضویت در اتحادیه مالی اوراسیا دارد (EDM, October 14)، اظهارات اخیر عبدالعزیز کامل اف، وزیر امور خارجه این کشور در شورای امنیت سازمان ملل متحد، ممکن است مباحثی را مطرح کند که بازگشت به سازمان پیمان امنیت دسته جمعی نیز در آن ها وجود داشته باشد. در این سخنرانی، کامل اف تاکید نموده بود که کشورهای آسیای مرکزی همگی قادر به دفاع از خود در مقابل تهدیدات خارجی، به ویژه آن مواردی که از افغانستان می آیند، هستند. او به صورت عمومی خودِ آسیای مرکزی را به عنوان کانون گرم افراط گرایی مورد انتقاد قرار داد و اشاره نمود که در 25 سال اخیر، ما همواره در مورد این که آسیای مرکزی در هر زمان ممکن است منفجر گردد، شنیده ایم؛ اما این موضوع هیچگاه تحقق نیافته است (Podrobno.az, September 28). کامل اف همچنین اشاره نمود که ازبکستان تهدید افراط گرایی را یک تهدید جدی بر نمی شمارد، فلذا احتیاجمند هیچ قدرت خارجی برای محافظت فعال در مقابل آن نیست. علاوه بر این، برای عضویت در سازمان پیمان امنیت دسته جمعی، ازبکستان نخست احتیاجمند تغییر و تعدیل مفهوم سیاست خارجی خود است، چرا که برای این کشور وضعیت عدم تعهد را پیش بینی نموده که به هیچ اتحاد نظامی نمی پیوندد و به پایگاه های نظامی خارجی نیز برای استقرار در قلمروش اجازه نمی دهد (Ritmeurasia.org, October 1).

تاجیکستان که بزرگترین پایگاه نظامی خارجی روسیه (پایگاه شماره 201) را در خود جای داده است، تنها کشور عضو سازمان پیمان امنیت دسته جمعی است که با افغانستان مرزهای مشترک دارد. بعضی رزمایش های کوچک و جزئی سنتر 2019 نیز در تاجیکستان، در مناطق نظامی آموزشی همچون لائور و سامبولی برگزار گردیده بود (Sputnik News, September 23). جالب تر آن که این کشور به طرز قابل توجهی همکاری های نظامی خود را با چین، به عنوان رقیب اصلی روسیه در منطقه، افزایش داده است. تنها چند هفته پیش از شروع رزمایش سنتر 2019، در اواسط ماه آگوست، دوشنبه و پکن رزمایشی با مشارکت حدودا 1200 سرباز در مجموع برگزار نموده بودند (RFE، RL, August 13).

دیگر جمهوری کوچک آسیای مرکزی، قرقیزستان نیز به نظر می رسد توسعه همکاری های نظامی خود با روسیه را در دستور کار قرار داده است. سورانبای جین بیک اف، رئیس جمهور قرقیزستان تنها رهبری بود که در مراسم افتتاحیه رزمایش سنتر 2019 در اورنبورگ شرکت کرد (Elezgit.kg, September 21). حدود 500 سرباز از واحد مرکزی نظامی فدراسیون روسیه برای مشارکت در این رزمایش وارد قرقیزستان شده بودند (Orbita.kg, September 23). در امسال همچنین هر دو کشور در مورد توسعه پایگاه هوایی کانت، به عنوان اصلی تری تاسیسات نظامی روسیه در این کشور، به توافق رسیده اند (Rosbalt, April 1). علاوه بر این، حدس ها حاکی از آن است که دولت های دو کشور در تدارک بازگشایی دومین پایگاه نظامی روسیه در خاک قرقیزستان هستند. گریگوری کاراسی، معاون وزیر امور خارجه روسیه با تایید این که بیشکک از دو سال پیش در مورد بازگشایی دومین پایگاه نظامی، پیشنهاداتی را به مسکو ارائه نموده بود، اظهار می دارد که این موضوع در حال حاضر در دستور گکار قرار ندارد (Sputnik.kg, July 20).

در حالی که این رزمایش یک پیغام به غرب در مورد قابلیت های نظامی و دفاعی روسیه بود، سنتر 2019 علاوه بر این در مورد اهمیت منطقه آسیای مرکزی در مرکز دغدغه های امنیتی مسکو نیز هشدار می دهد. این رزمایش بزرگ بار دیگر تمایل کشورهای آسیای مرکزی برای پذیرش نقش استثنائی مسکو در امور امنیتی منطقه ای را نیز نشان داد. اگرچه چین توانسته صندلی مالی روسیه را در منطقه به چالش بکشد، اما مسکو به سلطه خود در روابط نظامی و امنیتی در آسیای مرکزی همچنان ادامه می دهد.

منبع: خبرگزاری تسنیم

به "چشم انداز رزمایش نظامی سنتر 2019 در آسیای مرکزی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "چشم انداز رزمایش نظامی سنتر 2019 در آسیای مرکزی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید