خبرنگاران سیستم سیاسی آمریکا تصمیم به تغییر گرفته است - فروشگاه طفره

به گزارش فروشگاه طفره، تهران- خبرنگاران- مهدی ذاکریان استاد روابط بین الملل در گفت وگو با روزنامه ایران گفت: نظام سیاسی امریکا تصمیم خود را از مدت ها پیش گرفته است و نقشه راه جدیدی را برای سیاست خارجی این کشور ترسیم نموده که فارغ از آنکه ترامپ انتخاب گردد یا بایدن، باید اجرا گردد.

روزنامه ایران یکشنبه 11 آبان گفت وگویی را با مهدی ذاکریان، استاد روابط بین الملل و صاحبنظر سیاست خارجی، انجام داده است که در ادامه متن آن را می خوانیم: کمتر از سه روز دیگر به انتها ماراتن سیاسی امریکا و آشکار شدن چهره پیروز انتخابات فرصت باقی مانده است و برآورد ها هم پیرامون مشخص تکلیف رابطه بحرانی ایران و امریکا بویژه بر سر برجام شدت گرفته است. مهدی ذاکریان، استاد روابط بین الملل و صاحبنظر سیاست خارجی در گفت وگویی با روزنامه ایران از تحولات جاری صحنه انتخاباتی امریکا و پیامد آن بر موضوع توافق هسته ای سخن گفته است.

نتایج رقابت تنگاتنگ نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری امریکا کمتر از یک هفته دیگر معلوم می گردد. عزم جامعه امریکایی را مبتنی بر تداوم وضع موجود می بینید یا تغییر آن؟

من فکر می کنم نظام سیاسی امریکا تصمیم خود را از مدت ها پیش گرفته است و نقشه راه جدیدی را برای سیاست خارجی این کشور ترسیم نموده که فارغ از آنکه ترامپ انتخاب گردد یا بایدن، باید اجرا گردد. این نقشه راه چند مؤلفه دارد که در ادامه اشاره می کنم؛ یک پیگیری همکاری بین المللی با متحدین و قانع کردن سایرین یعنی غیر متحدین به هماهنگی با سیاست خارجی امریکا. یعنی به عبارت دیگر امریکایی ها از ژانویه 2021 دنبال اجماع سازی جهانی خواهند بود نه یکجانبه گرایی محض.

دوم تغییر و تحول در سازمان های بین المللی با همفکری متحدین امریکا صورت می گیرد. سوم ایجاد همکاری محتمل و دقیق جهانی برای مبارزه با بیماری های واگیردار که به طور مهم مسأله کرونا خواهد بود. چهارم صلح بین المللی با همکاری و وارد کردن طرف های اصلی درگیر در بحران ها و مسائل بین المللی پیگیری می گردد.

لذا سبدی که از ژانویه 2021 در سیاست خارجی امریکا قرار خواهد گرفت، سبدی است که اجماع فکری و سیاسی داخل امریکا نسبت به آن به عمل آمده و هر یک از نامزدها با این شیوه انتخاب خواهند شد و اگر ترامپ هم رأی بیاورد ناچار به پیروی از این نقشه خواهد بود. هرچند که با در نظر دریافت مشابهت این رویکرد با رویکرد دموکرات ها، اجرای آن به شخصی چون بایدن احتیاج دارد.

مسأله برجام و ایران هم به نوعی به انتخابات امریکا گره خورده است. در صورت پیروزی مجدد ترامپ، پیش بینی شما درباره عملکرد او درباره موضوعات مورد اشاره چیست؟

من معتقدم اگر ترامپ دوباره به قدرت برسد راهی جز بازگشت به برجام ندارد اما حتماً شرط مذاکره پیرامون مسائل دیگر غیر از مسأله هسته ای را مطرح می نماید. او برای اثبات موفقیت سیاستش در قبال ایران احتیاج دارد که مذاکره پیرامون فعالیت های موشکی و فعالیت های منطقه ای ایران را در کنار پیگیری برجام مورد توجه قرار دهد.

سمت و سوی فضای تصمیم گیری در ایران برای گفت وگو پیرامون مباحث غیر هسته ای بعد از انتخابات امریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟

ایران معتقد است که از تفاهم های بین المللی گذشته خارج نشده و این دولت ترامپ بوده که یکی از مهمترین آنها یعنی برجام را زیر پا گذاشته است. تنها بازگشت ترامپ به برجام می تواند امکان مذاکره درباره سایر موضوعات را برای ایران ممکن کند.

ضمن اینکه نباید فراموش کرد که شرط ایران برای مذاکره درباره برجام حتی در مذاکره با بایدن هم مشروط به جبران خساراتی است که در این دو سال به خاطر ترک یک تفاهم از سوی امریکا انجام شده است و باید جبران گردد.

ایران به لحاظ معیشتی و مالی در مضیقه قرار گرفته و در شرایط مناسبی نیست اما از نظر سیاسی هم امریکا در مضیقه است و در شرایط مناسبی قرار ندارد. اصلاً نظام سیاسی امریکا به دلیل قرار دریافت این کشور در چنین انزوای بی سابقه ای تصمیم گرفته که نقشه سیاست خارجی خود را تغییر دهد و از یکجانبه گرایی محض به سمت همکاری گرایش پیدا کند. از طرف دیگر ایران مازاد بر احتیاجی که به خاطر عمل امریکایی ها به آنها وارد شده است، درخواست ننموده است و در چارچوب برجام باید به دنبال جبران خسارات خود باشد.

به نظر می رسد که صبر ایران و امریکا برای حل اختلافات مربوط به برجام به سر رسیده است و بر همین اساس انتظار می رود که مسأله برجام خیلی زودتر از آنچه باید مشخص تکلیف گردد شما چطور فکر می کنید؟

ایران در شرایطی واقع شده است که می تواند امتیازهای بیشتری در مقایسه با طرف امریکایی به دست بیاورد زیرا طرف امریکایی همه فشارهای خود را برای وادار کردن ایران جهت نشست پای میز مذاکره به کار گرفته است اما ایران به رغم همه فشارهای مالی، حاضر به مذاکره در چنین شرایطی نشده است. خب این مسأله از نظر سیاسی شکست بدی برای امریکا بوده است. تا الان هم درخواست مذاکره امریکا چه از سوی ترامپ و چه بایدن یک طرفه بوده و ایران درخواستی برای مذاکره نداشته است. بنابراین معتقدم ایران پس از انتخابات امریکا در شرایط بهتری برای مذاکره واقع شده است.

مذاکره نتیجه بخش با کدام یک از نامزدهای انتخابات امریکا محتمل تر خواهد بود؟

در صورتی که بایدن انتخاب گردد او قطعاً از نتایجی که سیاست دولت ترامپ در قبال ایران به دست آورده برای افزایش قدرت چانه زنی خود استفاده می نماید و این ظرفیت ها را بایگانی نمی نماید. بنابراین من ظرفیت های تحریم ها از این منظر که ایران را به مذاکره نزدیک کند، نادیده نمی گیرم و معتقدم بایدن از همان ظرفیت هم برای مذاکره با ایران استفاده می نماید. ضمن اینکه باید در نظر داشت ظرفیت هایی که بایدن برای مذاکره دارد همراه با سخت گیری بیشتری خواهد بود. اساساً دموکرات ها همواره در مذاکره رویکرد سخت گیرانه تری نسبت به جمهوریخواهان داشته اند لذا معتقدم که اگر ما با ترامپ منزوی وارد مذاکره شویم چه بسا بتوانیم امتیازات بیشتری به دست بیاوریم و تا ژانویه باز فرصت برای این اقدام زیاد است.

ممکن است ترامپ در صورت شکست در انتخابات تا زمان انتقال قدرت، بازگشت بایدن به برجام را ناممکن کند؟

احتمال این کار ضعیف است حتی اگر او تصمیم خود را در کنگره مطرح کند. فرمان اجرایی رئیس جمهوری در خیلی از موارد می تواند تصمیمات دولت قبلی را ناکارآمد کند. اگر رئیس جمهوری امریکا توان چنین کاری را داشت اوباما کاری می کرد که برجام ناکارآمد نگردد. چنانکه او هم می گفت که ترامپ نمی تواند از برجام خارج گردد زیرا مسأله تعهد دولت امریکا به یک توافق بین المللی مطرح است اما قدرتی که رئیس جمهور به صورت مستقل از دستگاه های و قوای دیگر دارد، سبب شد که او از توانایی خود استفاده کند و با یک فرمان اجرایی از یک توافق بین المللی خارج گردد.

به نظر می رسد ترامپ و بایدن رقابت تنگاتنگی را تا انتخابات سوم نوامبر پشت سر می گذارند. ارزیابی شما از تحولات جاری در صحنه انتخاباتی امریکا چیست؟

هر ایالتی به ازای کل نمایندگانش در کنگره (یعنی مجلس نمایندگان به اضافه مجلس سنا) یک سری نمایندگان دیگری در جایی به نام الکترال کالج دارد. در مجلس سنا هر ایالتی 2 سناتور دارد و به نسبت جمعیتش هم تعدادی نماینده در مجلس نمایندگان دارد. بنابراین تعداد اعضای الکترال کالج مساوی است با تعداد اعضای مجلس نمایندگان به اضافه 2 نماینده دیگر؛ مثلاً کالیفرنیا 52 نماینده در مجلس نمایندگان دارد به اضافه 2 سناتور در سنا.

طبیعتاً هر ایالتی پرجمعیت تر باشد تعداد الکترال کالج آن بیشتر است و هر که رأی بیشتر در ایالت های پر جمعیت بیاورد کل آرای الکترال کالج آن ایالت را می برد. حالا اگر در کالیفرنیا جمهوریخواهان اکثریت رأی مردم را داشته باشند، الکترال کالج کالیفرنیا موظف است همه 54 رأی را به ترامپ بدهد. از سویی کسانی که در الکترال کالج هستند می دانند که این یک مقام سمبلیک و افتخاری است. افرادی که موجه و معتبرند مانند سناتورهای بازنشسته و... معمولاً از سوی کمیته مرکزی حزب مشخص می شوند.

لازم به ذکر است ایالت های مرزی که جمعیتشان زیاد است مثل کالیفرنیا و نیویورک در الکترال کالج خیلی کلیدی هستند. ایالت های مرزی در غرب و شرق امریکا معمولاً به دموکرات ها رأی می دهند.

ایالت های مرکزی یا مید وست معمولاً به جمهوریخواهان رأی می دهند. غالباً مید وست به اضافه کنتاکی و ایالت های جنوبی به جمهوریخواهان رأی می دهند. اکنون گفته می گردد که آریزونا که قبلاً به جمهوریخواهان رأی می داد ممکن است به بایدن رأی دهند. در کارولینای جنوبی هم چنین تردیدی به رغم جمهوریخواه بودنشان وجود دارد. برخی وقت ها چون هر ایالتی دو سناتور دارد گاه نقشی بیش از سایز خود ایفا می نمایند.

مثلاً برنده شدن در داکوتای شمالی مهم می گردد چون ممکن است نماینده رأی بالایی از کالیفرنیای پر جمعیت داشته باشد ولی 3 یا 4 رأی الکترال کالج داکوتا با جمعیت خیلی کم سبب گردد در مجموع آرای الکترال کالج به نفع او گردد. مانند اتفاقی که برای هیلاری و ال گور در رقابت با ترامپ و بوش رخ داد. هیلاری در 2016 با اینکه رأی بیشتری از مردم یا پاپیولار ووت آورد ولی به ترامپ که رأی الکترال کالج بیشتری آورد، باخت.

لذا هر چه تعداد آرای الکترال کالج بیشتر باشد مهم است. دلیل آن هم این است که نویسندگان قانون اساسی امریکا در بیش از دو قرن پیش در این اندیشه بودند که توازنی ایجاد نمایند بین رأی عامه مردم و نخبگان. لذا مصوب کردند که مردم به الکترال کالج رأی دهند و الکترال کالج به رئیس جمهور رأی دهد.

در شرایط کنونی هم اگر در شماری از ایالت هایی که رقابت بسیار نزدیک است، آرای الکترال کالج به نفع ترامپ تغییر کند قطعاً دوباره شرایط 2016 به وجود می آید و به رغم رأی بالای مردمی بالا و تعداد کمتر آرای الکترال کالج بایدن، او شکست بخورد. ضمن اینکه الان چند ایالت خیلی کلیدی هستند که یکی از آنها پنسیلوانیاست. اگر آرای الکترال به نفع بایدن در این ایالت ها باشد او پیروز می گردد. اما اگر هم اختلافی به وجود آید به خاطر درصد آرا نیست بلکه بر سر سیستم است.

سیستم سیاسی امریکا تصمیم به تغییر گرفته است بنابراین انتظار می رود که آرای الکترال کالج ها عموماً به نفع دموکرات ها باشد. مگر یک استثنا وجود داشته باشد و آن اینکه ترامپ و هواداران او درباره آرای پستی ای که ارسال شده و یا خواهد شد، شکایت نمایند و پس از انتخابات به آنها ایراد بگیرند و به دیوان عالی شکایت نمایند. اگر دیوان عالی تصمیم بگیرد که آرای زودهنگام و پس از انتخابات را باطل کند، آن زمان شرایط آرا متفاوت خواهد شد.